της Αγγελικής Καρδαρά.
«Όλα ξεκίνησαν περίπου 3 χρόνια πριν όταν σε μια βραδινή έξοδο έπαθα την πρώτη κρίση πανικού. Νόμιζα ότι θα πεθάνω… Ξαφνικά ζαλιζόμουν, ένιωθα ότι θα λιποθυμήσω και η καρδιά μου χτυπούσε σαν τρελή. Ήταν ένα συναίσθημα που δεν είχα ξανανιώσει ποτέ μέχρι τότε και πιστεύω πως, αν κάποιος δεν το έχει βιώσει, δύσκολα μπορεί να το καταλάβει…»
Η εξομολόγηση ψυχής μιας νεαρής γυναίκας υπήρξε η αφορμή για να ασχοληθώ με το σημερινό, πολύ σοβαρό θέμα που αφορά τις κρίσεις πανικού. Η Ηλιάνα, στο παρελθόν άριστη φοιτήτρια μας στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ, ήρθε ξαφνικά αντιμέτωπη με τις κρίσεις πανικού που άλλαξαν τη ζωή της και δημιούργησαν σοβαρά εμπόδια στην καθημερινότητά της, ακόμα και στην ολοκλήρωση των σπουδών της στο Πανεπιστήμιο.
Η Ηλιάνα καταθέτει την εμπειρία της και περνάει ένα μήνυμα αισιοδοξίας στους νέους ανθρώπους που μπορεί κάποια στιγμή στη ζωή τους να έρθουν αντιμέτωποι με μία τόσο σημαντική ανατροπή της ζωής αλλά και των σχεδίων τους για το μέλλον. Οι δυσκολίες όμως είναι δυστυχώς κομμάτι της ζωής μας και πρέπει να μάθουμε να τις αντιμετωπίζουμε, με την κατάλληλη καθοδήγηση και στήριξη όπου κρίνεται αναγκαίο.
Πολύ σημαντική, επίσης, είναι η ενημέρωση των γονέων και των εκπαιδευτικών, ώστε να μπορέσουν όπου χρειαστεί, να στηρίξουν, να καθοδηγήσουν σωστά και να μην επιδεινώσουν, άθελά τους, το πρόβλημα.
Ας δώσουμε, επομένως, προσοχή στην εμπειρία που βίωσε, στα λόγια αλλά και το συναίσθημα ενός νέου ανθρώπου με όνειρα για τη ζωή.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ
- Ηλιάνα, κατ’ αρχάς θέλω να σε ευχαριστήσω θερμά για την παραχώρηση της συνέντευξης. Συγκινούμαι που συζητώ μαζί σου, γιατί είσαι ένας άνθρωπος που έχω μέσα στην καρδιά μου, καθώς στο παρελθόν, όταν έδινα τις διαλέξεις στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών και ήσουν φοιτήτρια, διέκρινα σε εσένα ένα υψηλό επίπεδο γνώσεων, αλλά και τη μεγάλη αγάπη σου για τη δημοσιογραφία. Περίπου 2 χρόνια αργότερα, εάν θυμάμαι καλά, μου έστειλες ένα μήνυμα με τα νέα σου και μου άνοιξες την καρδιά σου για ένα ζήτημα υγείας που αντιμετώπιζες και σου δημιουργούσε εμπόδια ακόμα και στην ολοκλήρωση των σπουδών σου, αλλά και γενικότερα στη ζωή σου. Το μήνυμά σου με προβλημάτισε και πιστεύω ότι είναι σημαντικό να ενημερώσουμε το ευρύ κοινό και να περάσουμε κάποια θετικά μηνύματα, γιατί πιστεύω ότι ένας νέος άνθρωπος με όνειρα για τη ζωή, παρά τις δυσκολίες, μπορεί να συνεχίσει να ονειρεύεται και να υλοποιεί τους στόχους του. Οπότε, Ηλιάνα, σε ακούω με προσοχή. Πώς ξεκίνησαν όλα;
Σας ευχαριστώ πολύ και εγώ κυρία Αγγελική για τη συνέντευξη αυτή! Όλα ξεκίνησαν περίπου 3 χρόνια πριν όταν σε μια βραδινή μου έξοδο έπαθα την πρώτη μου κρίση πανικού. Νόμιζα ότι θα πεθάνω. Ξαφνικά ζαλιζόμουν, ένιωθα ότι θα λιποθυμήσω και η καρδιά μου χτυπούσε σαν τρελή. Ήταν ένα συναίσθημα που δεν είχα ξανανιώσει ποτέ και πιστεύω πως αν κάποιος δεν το έχει βιώσει δύσκολα καταλαβαίνει πως ακριβώς είναι.
- Υπήρξαν, πιστεύεις, κάποιοι επιβαρυντικοί παράγοντες που οδήγησαν στην εκδήλωση των κρίσεων πανικού;
Ναι, σαφώς. Σίγουρα ήταν τα οικογενειακά θέματα, καθώς από αυτά ουσιαστικά ξεκίνησα να έχω κρίσεις πανικού. Αλλά και γενικότερα ως άνθρωπος πάντα ήμουν αγχώδης και τελειομανής. Σίγουρα όμως επιβαρυντικός παράγοντας ήταν και το γεγονός ότι η ζωή μου ήταν πολύ «έντονη». Δηλαδή, κακή διατροφή, ελάχιστος ύπνος, αρκετή κατανάλωση αλκοόλ.
- Οι κρίσεις πανικού, όπως μου είχες γράψει Ηλιάνα, σου δημιουργούσαν προβλήματα στην ολοκλήρωση των σπουδών σου αλλά και γενικότερα στην καθημερινότητά σου. Πώς αντιμετώπισες αυτήν τη σοβαρή δυσκολία, δεδομένου ότι είσαι ένας νέος άνθρωπος με πολλά όνειρα;
Ναι, η αλήθεια είναι ότι μου δημιουργούσαν πολλά προβλήματα. Και αυτό κυρίως γιατί δεν μπορούσα πλέον να χρησιμοποιήσω τα μέσα μαζικής μεταφοράς, καθώς δεν άντεχα την τόση πολυκοσμία και κατευθείαν πάθαινα κρίση πανικού. Η πρώτη μου σκέψη τότε ήταν να σταματήσω τη Σχολή γιατί ένιωθα ότι δεν πρόκειται να τα καταφέρω. Ευτυχώς όμως δεν το έκανα. Ξεκίνησε να με πηγαίνει με αυτοκίνητο ο πατέρας μου στη Σχολή, καθώς δεν μπορούσα με τίποτα να χρησιμοποιήσω τρένο και μετρό. Τώρα όσον αφορά τα μαθήματα, τα πρώτα ήταν κάπως εφιαλτικά μπορώ να πω… από την άποψη ότι η αίθουσα είχε πολλά άτομα, έπρεπε να είμαι συγκεντρωμένη, να αντεπεξέλθω στο μάθημα κλπ. Πολλές φορές λοιπόν στα πρώτα μαθήματα, στην πρώτη μισή ώρα, έφευγα, έχοντας πάθει κρίση πανικού. Μετά, όσο πέρναγε ο καιρός, συνήθιζα όλο το «σκηνικό» και το αντιμετώπιζα καλύτερα, δηλαδή ναι μεν πιεζόμουν, αλλά δεν έφευγα, παρέμενα κανονικά μέχρι να τελειώσει το μάθημα. Γενικότερα, πέρασα αρκετά δύσκολα γιατί, κακά τα ψέματα, ξαφνικά άλλαξε η ζωή μου κατά 180 μοίρες. Προσπάθησα όσο μπορώ να μη με πάρει από κάτω όλη αυτή η κατάσταση και να προσπαθήσω να βρω τρόπους να κάνω αυτά που πάντα ήθελα. Ορισμένες φορές τα κατάφερνα, άλλες πάλι όχι. Σίγουρα απογοητεύτηκα αλλά συνέχισα και συνεχίζω να προσπαθώ, καθώς αντιμετωπίζω ακόμα το πρόβλημα.
- Πώς η οικογένεια και οι φίλοι σου στη Σχολή και εκτός Σχολής αντιμετώπισαν αυτήν τη δύσκολη κατάσταση που βίωνες;
Η οικογένεια μου ήταν σε μεγάλο βαθμό υποστηρικτική, ωστόσο δεν μπορούσαν να καταλάβουν το πώς έπαθα ό,τι έπαθα και γιατί δεν το ξεπερνάω. Συνεχώς μου έλεγαν «μα δεν προσπαθείς να γίνεις καλά». Αλλά στο συγκεκριμένο πρόβλημα, και το ότι δεν έφευγα από τα μαθήματα στη Σχολή, για μένα ήταν τεράστιο κατόρθωμα… Οι φίλοι μου στη Σχολή ήταν πάρα πολύ κοντά μου σε όλο αυτό και έδειχναν κατανόηση, οπότε ένιωθα και εγώ καλύτερα ότι είμαι σε ένα περιβάλλον που νιώθω ασφάλεια, αν πάθω κάτι. Οι φίλοι μου εκτός Σχολής ήταν οι πιο υποστηρικτικοί από όλους θεωρώ. Πάντα με άκουγαν με υπομονή τις ατέλειωτες ώρες που ήμουν στενοχωρημένη με τις κρίσεις πανικού, και με ενθάρρυναν να μην τα παρατάω ποτέ. Σίγουρα με έχουν βοηθήσει σε τεράστιο βαθμό για να είμαι σήμερα τόσο καλύτερα, παρόλο που έχω ακόμα κρίσεις πανικού.
- Στο Πανεπιστήμιο, όπως μου είχες γράψει τότε στο μήνυμά σου, υπήρξε κατανόηση. Πώς σε αντιμετώπισαν οι Καθηγητές σου;
Αν και δεν το περίμενα, υπήρχε μεγάλη κατανόηση μπορώ να πω. Επειδή, όπως προανέφερα, με πήγαινε ο πατέρας μου στη Σχολή (και με περίμενε μέχρι να τελειώσει το μάθημα), σαφώς δεν μπορούσα να πηγαίνω σε όλα τα μαθήματα. Αναγκαστικά λοιπόν επικοινωνούσα με τους Καθηγητές, ειδικά σε περίπτωση που είχαμε κάποια εργασία στο μάθημα και πάντα μου εξηγούσαν ό,τι ήθελα. Επίσης, αρκετοί Καθηγητές δέχθηκαν να μην παρουσιάσω μια εργασία παρά μόνο να την παραδώσω, και να με εξετάσουν προφορικά σε κάποιο μάθημα για να μην επιβαρυνθώ από την πολυκοσμία της αίθουσας που γράφαμε εξετάσεις. Βέβαια και η προφορική εξέταση με άγχωνε πάρα πολύ, αλλά ήταν κάπως καλύτερα από το να είμαι σε μια αίθουσα με 300 άτομα.
- Πρέπει, πιστεύεις, να υπάρξει ενημέρωση στα Πανεπιστήμια για το πολύ σοβαρό αυτό θέμα;
Θεωρώ πως επιβάλλεται. Γενικότερα οι κρίσεις πανικού είναι, θα έλεγα, μία ασθένεια της εποχής και πάρα πολλά νέα παιδιά έχουν αυτό το πρόβλημα. Οι ρυθμοί της ζωής είναι πολύ απαιτητικοί, και τα Πανεπιστήμια επίσης. Σίγουρα συντελούν στο να αγχώνονται οι φοιτητές περισσότερο, επομένως θα πρέπει να υπάρξει και κατάλληλη ενημέρωση και οπωσδήποτε να βρεθούν τρόποι που να μειώνουν το άγχος που δημιουργείται στους φοιτητές από τις ακαδημαϊκές υποχρεώσεις.
- Ειδικότερα, τι κατά την άποψή σου, πρέπει να γνωρίζει και να κατανοήσει ο οικογενειακός και φιλικός κύκλος του ατόμου που έρχεται αντιμέτωπο με κρίσεις πανικού, ώστε να μην επιδεινώσει άθελά του το πρόβλημα με τη στάση του, αλλά να είναι υποστηρικτικός;
Αρχικά, να μην πει τις χειρότερες και πιο άτοπες φράσεις που μπορείς να πεις σε ένα άτομο με αγχώδεις διαταραχές: «Δεν έχεις τίποτα, είσαι μια χαρά» και «Δεν προσπαθείς να το ξεπεράσεις». Πραγματικά αυτές οι δύο φράσεις είναι «απαγορευμένες». Επίσης, θα πρέπει να αποφεύγονται οι συγκρούσεις στο οικογενειακό περιβάλλον, καθώς οι εντάσεις αυτές μεταξύ των γονέων δημιουργούν τεράστιο άγχος και πίεση. Η οικογένεια και οι φίλοι πρέπει να υποστηρίζουν το άτομο με κρίσεις πανικού, να το ακούν τις ατέλειωτες ώρες που μπορεί να κλαίει και να στενοχωριέται για το ότι δεν μπορεί να κάνει πράγματα όπως παλιά, να το ενθαρρύνουν να μη σταματάει να προσπαθεί, αλλά και να αναγνωρίζουν το κάθε μικρό βήμα προσπάθειας που κάνει. Και σίγουρα όσον αφορά τους φίλους να βρίσκονται συχνά με το άτομο με κρίσεις πανικού, καθώς η προσωπική επαφή και η συζήτηση είναι πολύ σημαντική.
- Ένα άτομο που βιώνει κρίσεις πανικού, αντιμετωπίζει προβλήματα στον χώρο εργασίας του, εάν εργάζεται σε έναν δύσκολο, πιεστικό, υψηλών απαιτήσεων, χώρο όπως για παράδειγμα είναι ο δημοσιογραφικός χώρος; Τι πρέπει να γνωρίζουν οι συνάδελφοι, προκειμένου να είναι υποστηρικτικοί και να βοηθήσουν το άτομο που μπορεί να είναι εξαιρετικά ταλαντούχο και να προσφέρει πολλά σε μια δουλειά;
Σίγουρα βιώνει μεγάλη πίεση στον χώρο εργασίας ένα άτομο με κρίσεις πανικού. Όλες οι εργασίες είναι αρκετά απαιτητικές πλέον πιστεύω, και βέβαια και ο δημοσιογραφικός χώρος είναι αρκετά πιεστικός και αγχωτικός. Θεωρώ ότι οι συνάδελφοι πρέπει να δείχνουν κατανόηση και να είναι κοντά στο άτομο ειδικά την ώρα που παθαίνει μία κρίση πανικού, ώστε να νιώθει ασφάλεια. Επίσης, καλό θα ήταν να υπάρχει μεγαλύτερο deadline (προθεσμία) ορισμένες φορές (και όταν κάτι τέτοιο είναι εφικτό φυσικά) καθώς τα πολύ μικρά deadlines δημιουργούν πάρα πολύ άγχος και πίεση. Αυτό ισχύει για όλους τους ανθρώπους βέβαια, αλλά για τα άτομα με κρίσεις πανικού, το άγχος αυτό είναι δεκαπλάσιο νομίζω. Γενικότερα θεωρώ ότι μια πολύ καλή λύση για τα άτομα με κρίσεις πανικού είναι η εργασία από το σπίτι. Πολλά άτομα με κρίσεις πανικού μένουν πολλές ώρες στο σπίτι τους, δεν νιώθουν καλά αν βγουν έξω και φοβούνται μήπως πάθουν κρίση πανικού. Επομένως, η εργασία από το σπίτι νομίζω είναι κατάλληλη, γιατί τις περισσότερες φορές είναι ευέλικτα τα ωράρια, και τα άτομα εργάζονται από την «ασφάλεια» του σπιτιού τους.
- Ποιο είναι το δικό σου μήνυμα σε νέους ανθρώπους, όπως εσύ, που αντιμετωπίζουν κρίσεις πανικού;
Εύχομαι να μην πάθει κανένας κρίση πανικού, γιατί πραγματικά είναι πολύ άσχημο συναίσθημα. Ωστόσο, το μήνυμά μου σε νέους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν κρίσεις πανικού είναι να μην το βάζουν ποτέ κάτω. Θα περάσουν δύσκολα αλλά όλα αυτά θα αλλάξουν κάποια στιγμή. Δεν θα πρέπει να σταματήσουν ποτέ να ονειρεύονται, να είναι αισιόδοξοι και να χαμογελάνε. Επίσης, ίσως το μόνο καλό στις κρίσεις πανικού είναι ότι καταλαβαίνεις ποια άτομα είναι πραγματικά δίπλα σου και σε στηρίζουν, ποιοι είναι όντως φίλοι σου. Ακόμη, σε καμία περίπτωση να μην ντρέπονται να μιλήσουν για το θέμα που έχουν καθώς όσο δεν μιλάς για αυτό τόσο χειρότερα γίνεσαι. Τέλος, οι κρίσεις πανικού χρειάζονται οπωσδήποτε την παρακολούθηση από ψυχολόγο ή ψυχίατρο (αναλόγως τη σοβαρότητα του προβλήματος). Πρέπει οπωσδήποτε τα άτομα να απευθυνθούν σε κάποιον γιατρό, ώστε να τους βοηθήσει να αντιμετωπίσουν τις κρίσεις πανικού.
- Υπάρχει κάτι που κρατάς από όλη αυτή την δύσκολη εμπειρία, κάτι που πιστεύεις ότι σε βοήθησε τελικά να γίνεις πιο δυνατή;
Κατάλαβα ποιοι είναι οι πραγματικοί μου φίλοι και ποιοι όχι. Οι πραγματικοί μου φίλοι είναι ακόμα εδώ μαζί μου, ενώ οι άλλοι όχι. Ασφαλώς στενοχωρήθηκα, γιατί έχασα άτομα που αγαπούσα πάρα πολύ, αλλά πλέον αισθάνομαι πιο σίγουρη για τους ανθρώπους που έχω στη ζωή μου. Επίσης, το γεγονός ότι παρά τις κρίσεις πανικού κατάφερα να τελειώσω τη Σχολή και να ξεκινήσω μεταπτυχιακές σπουδές με έκανε πάρα πολύ δυνατή, γιατί τα κατάφερα παρά τις πολλές δυσκολίες που αντιμετώπισα.
- Σήμερα, Ηλιάνα, πώς είσαι και ποια είναι τα σχέδια και τα όνειρά σου για το μέλλον;
Ακόμα έχω κρίσεις πανικού, σίγουρα όμως δεν είναι τόσο έντονες και συχνές όσο παλιά. Κάνω μεταπτυχιακές σπουδές αυτήν τη στιγμή στη «Δημοσιογραφία και Νέα Μέσα» του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ. Ελπίζω να καταφέρω να τελειώσω, γιατί είναι πολύ απαιτητικό μεταπτυχιακό και μακάρι από την επόμενη χρονιά να πάω Μιλάνο για να σπουδάσω Fashion Journalism and Marketing.
- Ηλιάνα, σε ευχαριστώ από καρδιάς για την πολύτιμη συμβολή και σου εύχομαι να κατακτήσεις όλα τα μεγάλα όνειρά σου, γιατί το αξίζεις! Ζούμε σε έναν κόσμο σκληρό, πιεστικό και απαιτητικό, αλλά πάντα υπάρχει χώρος για να αναδειχθούν αξιόλογοι νέοι άνθρωποι, όπως εσύ.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ και εγώ που με ακούσατε και σας ευχαριστώ ακόμα περισσότερο για τις γνώσεις που μου μεταδώσατε ως Καθηγήτριά μου, και την απίστευτη υποστήριξή σας!
Προσεχώς το Β’ ΜΕΡΟΣ του θέματος
